Elke maand vertelt een Superlijst-partner hoe supermarkten ons kunnen helpen om klimaat- en milieuvriendelijker te eten. Deze maand laten we Hannelore Tyskens van Rikolto aan het woord over de extra duwtjes die een supermarkt kan geven richting goed eten.
Het is een warme zaterdagvoormiddag in mei. Voordat ik met het gezin begin aan een fijne fietstocht, passeer ik nog snel langs de dichtstbijzijnde supermarkt. Ik vlieg op automatische piloot door de rayons en vul zonder nadenken mijn winkelkar. Het resultaat: twee winkeltassen gevuld met enkel en alleen klimaat- en milieuvriendelijke voeding.
Hoe kan dat? Ik heb nochtans niet actief gezocht naar plantaardige voeding of producten uit duurzame landbouw. Ik heb ook niet gelet op portiegroottes om voedselverspilling te voorkomen. Ik heb vliegensvlug de supermarkt doorkruist en toch ben ik er onbewust in geslaagd om te kiezen voor goed eten.
Dat kan, wanneer klimaat- en milieuvriendelijke voeding de standaard is. Zo ver zijn we jammer genoeg nog niet, maar ook nu al kan een supermarkt ons een stevig duwtje in de goede richting geven. De supermarkt heeft namelijk op verschillende manieren een invloed op ons koopgedrag. Die invloed is groot, want 80% van wat wij eten in België, komt via de supermarkt op ons bord. En hoewel veel mensen overtuigd zijn van het belang van duurzamer winkelen, slaagt lang niet iedereen erin om dat voornemen om te zetten in de praktijk.
Gelukkig kan de supermarkt er wel voor zorgen dat de keuze voor goed eten de gemakkelijke, vanzelfsprekende en zelfs onbewuste keuze is. Daarvoor hebben supermarkten nu al de tools in handen. In het Superlijst-onderzoek kijken we naar vier manieren waarop supermarkten ons kunnen helpen om klimaat- en milieuvriendelijke keuzes te maken: het productassortiment, de winkelinrichting, promoties en het beleid.
Eerst en vooral moet er een duurzaam aanbod zijn. Zo kunnen supermarkten inzetten op een ruimer aanbod aan plantaardige producten. Belgen eten gemiddeld nog steeds twee keer meer vlees dan wordt aanbevolen (Riera, Antier, and Baret, 2019) en bijna twee derde van de eiwitten in ons voedingspatroon komt van dieren (‘Per Capita Sources of Protein’, 2022). Om een omslag te maken in ons voedingspatroon, moet er een volwaardig aanbod aan plantaardige producten zijn. Hetzelfde geldt voor producten uit duurzame landbouw. Via ons eten kunnen we de strijd aangaan tegen ontbossing en het verlies aan biodiversiteit. Zelfs de strijd tegen voedselverspilling begint in de supermarkt, door overconsumptie te vermijden. Via een duurzaam productassortiment kan de supermarkt ons al meteen leiden naar meer klimaat- en milieuvriendelijke keuzes.
De plaats van dat duurzame aanbod in de winkel is ook van belang. Door duurzame voeding centraal in de winkel te plaatsen, geeft de supermarkt ons een duwtje in de rug om ze ook effectief in onze kar te gooien. Vooraan of achteraan in de winkel, op ooghoogte in het rek of niet, de grootte van het assortiment, duurzame opties in elke afdeling in plaats van een ‘duurzame rayon’… er bestaat bijzonder veel onderzoek over hoe de winkelinrichting ons onbewust leidt naar het ene of het andere product. Die technieken kunnen supermarkten inzetten om ons te (ver)leiden naar klimaat- en milieuvriendelijke voeding.
Promoties spelen natuurlijk ook in op ons koopgedrag, zowel in de winkel als in de reclamefolders. In plaats van de drie-plus-één-gratis varkenskoteletten kan een supermarkt evengoed de veggieburgers in promo aanbieden. Zo kunnen twijfelaars kennis maken met duurzame producten en belanden plantaardige alternatieven al iets gemakkelijker op de kerstgourmet of de zomerbarbecue.
Ten slotte kijken we met Superlijst ook naar het beleid van de supermarkten. Welke ambities formuleren ze ten aanzien van plantaardige voeding, producten uit duurzame landbouw en voedselverspilling? Wanneer willen ze die ambities bereiken en hoe wordt dit alles geëvalueerd? Door actief en transparant in te zetten op klimaat- en milieuvriendelijke voeding, kunnen supermarkten de ecologische impact van ons Belgisch voedingspatroon sterk verminderen.
Bij Rikolto willen we dat goed eten - goed voor ons én goed voor de planeet - toegankelijk is voor iedereen. En daar kunnen supermarkten echt een groot verschil maken. Daarom zet Rikolto mee haar schouders onder Superlijst Milieu.
Bronnen:
Superlijst Sociaal België 2024 wordt mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van Rikolto, DGD (de Belgische Ontwikkelingssamenwerking), de Vlaamse Overheid (Departement Landbouw en Visserij), De Nationale Loterij, Oxfam België en Fairtrade Belgium.
L’étude « Super-Liste Sociale Belgique 2024 » est rendue possible grâce au soutien financier de Rikolto, DGD (Coopération belge au Développement et Aide humanitaire), le Gouvernement flamand (Agence de l’Agriculture et de la Pêche), la Loterie Nationale, Oxfam Belgique et Fairtrade Belgium.
